Okres kryzysu czy tylko w jakimkolwiek zakresie osłabionej koniunktury mobilizuje przedsiębiorstwa do podejmowania różnorakich działań restrukturyzacyjnych. Jednym z częściej stosowanych rozwiązań jest dla nich reorganizacja struktury poszczególnych jednostek należących do jednej grupy kapitałowej.
Grupa kapitałowa to wprawdzie pojęcie ustawowe, zdefiniowane w ustawie o rachunkowości i w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów, na potrzeby niniejszej publikacji ważne jest jednak jedynie że określa ono grupę podmiotów powiązanych kapitałowo. Jeden podmiot winien w grupie kapitałowej zostać zidentyfikowany jako podmiot dominujący, podczas gdy inne podmioty pozostaną jednostkami wobec niego zależnymi. W znaczeniu potocznym pojęcie to odnosi się często do struktur, w których sieć powiązań pomiędzy podmiotami zależnymi może być złożona, ale nie ma to większego znaczenia przy restrukturyzacji o charakterze organizacyjnym.
Zazwyczaj do podstawowych przyczyn stojących za restrukturyzacją organizacji zalicza się chęć ograniczenia kosztów operacyjnych działalności spółek należących do jednej grupy kapitałowej. Jednym ze skuteczniejszych narzędzi w przypadku rozbudowanej struktury korporacyjnej jest połączenie niektórych spółek kapitałowych z innymi. Zazwyczaj proces taki podejmowany jest w celu przeniesienia działalności jednych spółek do innych, z równoczesną likwidacją niektórych podmiotów istniejących dotychczas.
Procedura połączenia spółek jest uregulowana dość szczegółowo w kodeksie spółek handlowych (art. 492. i nast.) i jest transformacją o dość wysokim stopniu złożoności. Do jej zalet należy jednak dość łatwa likwidacja spółek prawa handlowego i przez to dość szybkie uproszczenie struktury organizacyjnej grupy kapitałowej. Procedura ta jest na przykład bodaj czy nie jedyną możliwością wykreślenia spółki z rejestru bez przeprowadzenia procedury likwidacyjnej lub upadłościowej. Procedura ta jest niejednolita, wyróżnić można przede wszystkim tak zwane połączenie modelowe (pełne, oparte na wytycznych wynikających z regulacji unijnych) oraz połączenie uproszczone, które stosowane jest w odniesieniu do przejęcia spółki zależnej przez spółkę-matkę (posiadającą przynajmniej 90% udziałów w kapitale zakładowym spółki przejmowanej) oraz przy połączeniu tak zwanych małych spółek, gdzie udziałowcami są wyłącznie osoby fizyczne w liczbie nie większej niż dziesięć osób we wszystkich spółkach.
Różnice w przypadku przejęcia modelowego i uproszczonego są na tyle znaczące, że procedura modelowa może być uznana za zbliżającą się do procedury likwidacji spółki, natomiast przejęcie uproszczone nie odbiega znacząco od zwykłej procedury zmiany danych spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym. Do znaczących różnic pomiędzy obydwoma procedurami zaliczyć należy konieczność wyceny majątku spółki, sporządzoną przez biegłego, a która wymagana jest jedynie w przypadku przejęcia modelowego. W przypadku procedury uproszczonej wystarczy plan połączenia, który zostanie sporządzony przez zarząd.
W obydwu przypadkach natomiast należy się liczyć z koniecznością dokonywania ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, które muszą być publikowane w trosce o interes wierzycieli spółki przejmowanej. Pozytywnym natomiast aspektem jest brak konieczności oczekiwania z procedurą rejestracji połączenia po publikacji ogłoszenia. Istnieje jedynie konieczność prowadzenia odrębnego zarządu obydwu przedsiębiorstw do czasu zaspokojenia w pełni wszystkich wierzycieli spółki przejmowanej, którzy zgłoszą się w określonym czasie po ukazaniu się ogłoszenia. Takie rozwiązanie należy uznać za udaną próbę wyważenia bezpieczeństwa obrotu i zabezpieczenia interesów wierzycieli oraz ekonomiki procedur, umożliwiających zakończenie etapu formalno-rejestrowego w relatywnie krótkim czasie.